Ethiopia na Tanzania, imefungua ukurasa mpya wa uhusiano na ushirikiano baina ya nchi

• 
• Kutoka ngazi ya Kidiplomasia hadi ushirikiano wa kiuchumi na kijamii
• Zasaini mikataba mitatu ya ushirikiano

Ziara ya hivi karibuni ya Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Shirikisho la Ethiopia Hailemariam Dessalegn nchini Tanzania, imefungua ukurasa mpya wa uhusiano na ushirikiano baina ya nchi hizo mbili. Mwandishi Said Ameir wa Idara ya Habari- MAELEZO anaelezea zaidi.

Hii ni ziara ya pili kwa Waziri Mkuu Dessalegn kuifanya nchini Tanzania ambapo mara ya kwanza ilikuwa mwezi Novemba 2015, kwa mwaliko wa Rais wa wakati huo Jakaya Mrisho Kikwete. Alikuja kushuhudia uzinduzi wa kiwanda cha kutengeneza madawa ya kuulia viluilui vya ugonjwa wa malaria huko Kibaha mkoa wa Pwani.

Safari hii, ziara ya Waziri Mkuu huyo imebadili kabisa upepo wa uhusiano kati ya nchi yake na Tanzania kwa kuupeleka uhusiano huo kutoka ngazi ya kisiasa na kidiplomasia kwenda katika ngazi ya ushirikiano wa kiuchumi na kijamii.

Ni ziara inayotokana na  mwaliko wa Rais John Pombe Magufuli alioutoa kwake wakati wa Mkutano wa Kilele wa Viongozi na Wakuu wa Nchi wa Umoja wa Afrika uliofanyika mjini Adis Ababa, Ethiopia mwanzoni mwa mwaka huu ambapo viongozi hao wawili walipata fursa ya kufanya mazungumzo ya faragha.

Kwa miaka mingi kumekuwepo na ziara za mara kwa mara za Watendaji Wakuu na Viongozi wa ngazi za juu wa Serikali zikiwa na lengo la kuendeleza uhusiano na urafiki kati yake. Marais wote wastaafu wa Tanzania wamewahi kufanya ziara rasmi nchini Ethiopia mbali ya ziara za kikazi za kuhudhuria Vikao vya Viongozi na Wakuu wa Nchi wanachama wa Umoja wa Afrika (AU).

Ziara ya Waziri Mkuu Dessalegn ilimalizika kwa kushuhudia kutiwa saini kwa mikataba mitatu muhimu ya ushirikiano ambayo itabadili sura na taswira ya uhusiano kati ya nchi mbili hizi.

Mkataba wa kwanza ni wa kuanzisha Tume ya Pamoja na Ushirikiano kati ya Tanzania na Ethiopia ambao unaweka msingi madhubuti wa ushirikiano kati ya nchi hizo huku ukitoa fursa kwa pande hizo kuangalia maeneo mapya ya ushirikiano kwa faida ya nchi hizo na wananchi wake.

Makubaliano mengine yalihusu kukabiliana na tatizo la uhamiaji haramu ambalo ni moja kati ya matatizo makubwa barani Afrika hivi sasa, ushirikiano katika Biashara, Uwekezaji na vita dhidi ya ugonjwa wa malaria.

Tanzania na Ethiopia zilikubaliana pia kushirikiana katika Sekta ya Utalii ambapo nchi zote zimekuwa zikifanya vyema katika sekta hiyo. Chini ya makubaliano hayo nchi hizo zitabadilishana uzoefu na mafunzo pamoja na kuhimiza uwekezaji katika sekta hiyo.

Katika kuhakikisha kuwa uhusiano huu haubaki kwa vingozi na serikali pekee, nchi hizi zimekubaliana kuondoa VIZA za kuingia na kutoka kwa Wananchi wa nchi zao. Hatua hii inakusudia kuondoa vikwazo na kurahisisha safari za kitalii, biashara na pia kuhamasisha uwekezaji.

Kitu muhimu ambacho kimeonekana katika ziara hii ni utayari wa viongozi hawa wawili na dhamira ya dhati waliyo nayo katika kuimarisha ushirikiano kati ya nchi zao. Wameonesha na kutambua haja ya kuimarisha ushirikiano katika kukabiliana na changamoto zinazozikabili nchi na wananchi wao.

Wanaamini kuwa nchi za Afrika zina uwezo wa kuondokana na kadhia ya umasikini na uduni wa maendeleo endapo zitatambua uwezo wao, kuainisha kwa umakini mkubwa vipaumbele vya maendeleo na kushirikiana kutumia rasilimali ilizo nazo kujiletea maendeleo. Viongozi hao wameikumbatia ile dhana ya ‘suluhisho la matatizo ya Afrika ni Afrika yenyewe’.

Halikadhalika, kauli ya Waziri Mkuu wa Ethiopia kuwa nchi za Afrika zisiwe washindani bali washirika ni kauli thabiti na endapo ikitekelezwa kwa dhati na umakini italisaidia bara la Afrika kujikwamua na matatizo yake yanayolisibu kwa miongo mingi sasa.

Kwa kuonesha mfano wa utekelezaji kwa vitendo kauli hiyo, Waziri Mkuu huyo alitoa ahadi ya nchi yake kulisaidia Shirika la Ndege la Tanzania-ATCL ili liweze kufanya vizuri kama lilivyo kwa Shirika la Ndege la nchi yake (Ethipian Airline).

Aidha, mkakati wa kukifanya Kiwanja cha Ndege cha Kimataifa cha Julius Nyerere (JNIA) kuwa kituo chake kikuu cha mizigo kwa Afrika pamoja na nchi yake kuamua kuitumia bandari ya Dar es Saalaam ni miongoni mwa hatua zinazodhihirisha dhamira ya kweli ya kuimarisha ushirikiano miongoni mwa nchi za bara la Afrika.

Ni jambo la kufurahisha kuona kuwa ziara hii pia imezipa nguvu jitihada za kuimarisha lugha ya Kiswahili kuwa lugha ya Afrika ambapo Waziri Mkuu wa Ethiopia aliahidi kuteua Chuo Kikuu kimoja nchini kwake kufundisha lugha hiyo.

Kwa upande wake Rais Magufuli aliunga mkono hatua hiyo kwa kuahidi kutoa Walimu wa kufundisha.  Hiyo ni hatua muhimu katika kuimarisha matumizi ya lugha ya Kiswahili barani Afrika.

Tanzania na Ethiopia zina mambo mengi ya kujifunza kila upande kuanzia uendelezaji wa Sekta ya kilimo, mifugo, uzalishaji wa nishati na hata katika michezo.

Wakati Tanzania inafanya vizuri katika kilimo, Ethiopia nayo inafanya vizuri katika Sekta ya mifugo hasa katika viwanda vya ngozi. Nchi mbili hizi ndizo zinazoongoza kwa idadi kubwa ya mifugo barani Afrika, Ethiopia ikiwa ya kwanza, ikifuatiwa na Tanzania.

Kwa hivyo, Tanzania ina mengi ya kujifunza kutoka Ethiopia katika Sekta hii kwa minajili ya kuongeza thamani za bidhaa za ngozi kwa kuanzisha viwanda na kutengeneza bidhaa badala ya kuuza ngozi ghafi nchi za nje.   Ethiopia nayo inacho cha kujifunza kutoka Tanzania katika Sekta ya kilimo. 

 

Ni kweli ulio wazi kuwa nchi haziwezi kuwa tajiri kwa kuuza sehemu kubwa ya malighafi zake kwenye masoko ya dunia ambapo daima bei hupangwa na wanunuzi wenyewe ambao ni mataifa tajiri. Kwa hiyo hatua za viongozi hao kudhamiria kushirikiana kuhakikisha nchi zao zinahamasisha ujenzi wa viwanda vitakavyotumia malighafi hususan bidhaa za kilimo ni hatua nzuri ya kujivunia.

Ndio maana waliuliza swali; ikiwa Ulaya imeweza, Asia imeweza, kwa nini Afrika isiweze? Swali hili linafunganisha upeo wa juu wa mtazamo chanya wa maendeleo na uthubutu ulioambatana na dhamira ya kweli ya kuleta maendeleo na kuondokana na umasikini.  

Katika ile dhana ya Afrika kutumia kila rasilimali zake kujikwamua, Tanzania inaweza kujifunza kutoka Ethiopia juu ya namna ya kuwashirikisha Watanzania walio ughaibuni (diaspora) katika kuleta maendeleo ya humu nchini.

Ni kweli kwa zaidi ya miaka 15 sasa, zimekuwepo jitihada za makusudi za kuwahamasisha Watanzania hao kushiriki katika kusukuma gurudumu la maendeleo lakini ushiriki wao bado haujafikia kiwango kama ilivyo kwa nchi nyingine kama Ethiopia.

Wana-diaspora wa Ethiopia wanatoa mchango mkubwa katika kuleta maendeleo nchini mwao na wamekuwa chachu katika kuimarisha uwekezaji kwa kuvutia wageni (wawekezaji) na uhaulishaji wa tekinolojia kutoka nchi zilizoendelea kwenda nchini Ethiopia. Kwa hiyo, ushirikiano huu ni fursa nyingine kwa Tanzania kujifunza kutoka kwa mshirika wake huyo.

Hakuna shaka yeyote kuwa kutiwa saini kwa mikataba hiyo mitatu ya ushirikiano kati ya nchi hizo mbili kumefungua ukurasa mpya katika historia ya uhusiano baina yake. Mikataba hiyo inatoa fursa kwa nchi hizo sio tu kujenga misingi imara ya ushirikiano katika nyanja mbalimbali za kiuchumi na kijamii bali pia kusaidiana kutafuta suluhisho la changamoto za kimaendelo zinazozikabili.

Kutiwa saini kwa mikataba hiyo na ahadi mbalimbali za ushirikiano zilizotolewa na Waziri Mkuu wa Ethiopia ni kipimo kingine kinachodhihirisha namna ambavyo hatua kwa hatua Rais Magufuli anavyozidi kung’ara katika medani za diplomasia na siasa za Kimataifa.

Rais Magufuli amezidi kuwa na ushawishi na kuzidi kuaminika miongoni mwa viongozi wenzake wa nchi mbalimbali pamoja na wadau wa maendeleo. Ameimarisha siasa ya nje ya Tanzania kwa staili ya ‘hapa kazi tu’ kwa kujipambanua kuwa ni kiongozi mwenye msimamo na anayetetea kile anachokiamini kwa vitendo si kwa maneno matupu. Kwa hivyo, ni matumaini ya Wananchi wa Tanzania na Ethiopia kuona makubaliano yaliyofikiwa na viongozi wao yanatekelezwa ili kukidhi matarajio yao.